บริษัทครอบครัว หรือ Holding Company

        บางครั้งการอ่านตำรา หรือ สร้างกระแสชักนำ บอกว่า "ธุรกิจครอบครัว" ควรจะทำนั่น ทำนี่ บางทีก็บอกแต่ข้อดี แต่อาจไม่บอกว่าจำเป็นหรือไม่ หรือควรจะทำตอนไหน  เรียกว่า "เอามันส์" หรือต้องพูด ต้องเขียน เอามาเป็นประเด็นก็ว่ากันไป แต่ ผู้เขียนอยากให้ "ธุรกิจครอบครัว (Family business) โดยเฉพาะ รุ่นหลัง  ๆ ( GEN 2, # 3 ,#4 ) ได้ คิดและศึกษาให้กระจ่างชัดและเข้าใจอย่างถ่องแท้เสียกรอนครับ

       

          ขอกลับมาที่เรื่องของ บริษัทครอบครัว  

          หลาย ๆ ท่าน ที่ทำงานหรือ ประกอบธุรกิจของตนเอง เรียกว่า ก่อร่างสร้างธุรกิจขึ้นมา  กลุ่มนี้ว่าแบบตำรา ก็คือ  "ผู้ก่อตั้งธุรกิจ (Founder)"   อาจจะบอกว่าผมก็จดทะเบียนบริษัท กับทางการเรียบร้อย เป็นนิติบุคคล  มีอำนาจลงนาม และถือหุ้นใหญ่เบ็ดเสร็จ ยังไม่เป็นบริษัทครอบครัวอีกหรือ  อันนี้ก็คงจริง ไม่งั้นคงไม่เรียก ธุรกิจครอบครัว

          แต่ในทัศนะ นี้ เป็นอีกลักษณะหนึ่งครับ

          คำว่า บริษัทครอบครัว ในสิ่งที่กำลังจะพูดถึง 

          ความหมายแรก หมายถึง การเป็นบริษัท ที่ก่อตั้งโดย พ่อ-แม่ และลูก ๆ  เป็นบริษัท จดทะเบียนของครอบครัวจริง ๆ  ไม่มีการประกอบกิจการแต่เป็นการไปลงทุนในหุ้น กับบริษัท ที่ครอบครัวตั้งขึ้นมา เป็นบริษัทแกน หรือ Flagship ของธุรกิจ  และอื่นๆ 

         ข้างล่างการจดทะเบียนเป็นบริษัทโฮลดิ้ง ตาม  ตลท.    

         การจัดโครงสร้างในรูปของการถือหุ้นในบริษัทอื่น (Holding Company) เป็นวิธีที่นิยมกันมากวิธีหนึ่งเนื่องจาก

• กิจการต้องมีการเติบโตตลอดเวลา และมีแนวโน้มที่จะขยายการเติบโตไปในสายธุรกิจทั้งที่เกี่ยวข้อง และไม่เกี่ยวข้องกับธุรกิจเดิม ทั้งในประเทศและ/หรือต่างประเทศ ในรูปแบบของบริษัทย่อยมากขึ้น
• ปัจจุบันมีการเพิ่มจำนวนของบริษัทในเครือที่มีโครงสร้างในลักษณะต่าง ๆ กัน มากขึ้นซึ่งมีจำนวนไม่น้อยที่ประสงค์จะยื่นคำขอเข้าจดทะเบียน
• การรวมกลุ่มของบริษัทที่มีสายธุรกิจที่แตกต่างกัน ในบางครั้งอาจมีปัญหาในการที่จะเลือกบริษัทใดบริษัทหนึ่งเป็นบริษัทผู้ยื่นคำขอ

         และเมื่อต้องการเอาบริษัท โฮลดิ้งไปจดทะเบียนใน SET      

            (อ้างจาก http://www.set.or.th/th/products/listing/criteria_p3.html)

            Holding Company หมายถึง บริษัทที่มีการประกอบธุรกิจโดยมีรายได้จากการถือหุ้นในบริษัทอื่นเป็นหลัก ซึ่งอาจเป็นการลงทุนในประเทศหรือต่างประเทศ และไม่มีการประกอบธุรกิจอย่างมีนัยสำคัญเป็นของตนเอง  โดยมีคุณสมบัติที่สำคัญคือ

• คุณสมบัติครบถ้วนตามกรณีทั่วไป ยกเว้นคุณสมบัติในเรื่องการมีผลการดำเนินงาน จะพิจารณาเฉพาะการมีกำไรสุทธิหรือมีมูลค่าหุ้นสามัญตามราคาตลาด (Market Capitalization) ตามหลักเกณฑ์ที่ใช้บังคับกับบริษัทแกน

• ถือหุ้นในบริษัทแกนอย่างน้อย 1 บริษัท โดยสัดส่วนการถือหุ้นให้แยกตามประเภทของบริษัทแกนเป็นหลัก ดังต่อไปนี้
  1. กรณีบริษัททั่วไป > 50%
  2. กรณีบริษัทที่ร่วมลงทุนภาครัฐหรือมีข้อจำกัดตามกฎหมายอื่น > 40%

• มีกรรมการและผู้บริหารเป็นบุคคลซึ่งรับผิดชอบในการบริหารจัดการบริษัทแกน ซึ่งบริหารจัดการบริษัทแกนมาอย่างต่อเนื่องไม่น้อยกว่า 1 ปี

• มีอำนาจควบคุมหรือบริหารจัดการบริษัทแกนได้ตามสัดส่วนการถือหุ้น

• ถือหุ้นในบริษัทแกนตลอดเวลาที่เป็นบริษัทจดทะเบียน โดยอาจเปลี่ยนบริษัทแกนได้ เมื่อพ้นระยะเวลา 3 ปีนับแต่วันที่หุ้นสามัญเริ่มซื้อขายในตลาดหลักทรัพย์ฯ

• ต้องไม่มีลักษณะเป็นการประกอบธุรกิจบริหารจัดการเงินลงทุน (Investment Company) ตามที่ ก.ล.ต. กำหนด

        ความหมายที่ 2 เป็นบริษัทครอบครัว ที่ไม่ประสงค์จะจดทะเบียน ใน ตลท.  แต่ไปถือหุ้น บริษัท           โฮลดิ้งของ ธุรกิจในครอบครัวอีกชั้นหนึ่ง  แทนที่จะเป็นแค่ บุคคลหรือ สมาชิกครอบครัวไปถือหุ้นใน บริษัทโฮลดิ้ง เท่านั้น เรียกว่า ไม่มีทางหลุดไปเป็นกิจการของใครอื่นได้แน่ ๆ ลงกลอนแน่นหนา 

    

         ไม่ว่ากรณีใด ๆ ต้องดูที่ความจำเป็นเพราะว่า หาก ครอบครัวไม่ใหญ่   กิจการที่ดำเนินอยู่หลัก ๆ มีเพียง 1-2 กิจการ และ ไม่ได้จดทะเบียนเป็นบริษัทมหาชน   ธุรกิจครอบครัวลักษณะดังกล่าวหากมีสัญญาครอบครัว มีพินัยกรรม และ ข้อบังคับบริษัท อย่างชัดเจน พร้อมธรรมนูญครอบครัว อาจไม่มีความจำเป็นที่ไปจัดตั้ง บริษัทโฮลดิ้ง ก็ได้ครับ 

ดร.ดนัย เทียนพุฒ
นักวิชาการผู้ทรงคุณวุฒิและที่ปรึกษาอิสระ

 รางวัลนักทรัพยากรมนุษย์ดีเด่นแห่งประเทศไทย ปี 2552  ประเภทนักวิชาการและที่ปรึกษา
ผู้อำนวยการโครงการ Human Capital

วิทยากรผู้ทรงคุณวุฒิสถาบันพระปกเกล้า

www.drdanai.blogspot.com

โทร 0818338505  email: drdanait@gmail.com

Line ID: thailand081